balikwasak

Balintawak

Sumisigaw ng balut si Andres. May ilang lumalapit sa kanya at nagtatanong kung may penoy? May suka? May asin? May tsitsaron? Oo naman ang sagot niya sa lahat ng mayroon siya. Nagpatuloy siya sa paglalakad, sa pagtitinda at sa pagsisigaw ng balut. Walang bumibili ng balut pero mayroong bumibili ng penoy at tsitsaron at mayroong nagpapalagay ng suka at asin. Nang makarating siya sa may Balintawak, muling sumigaw si Andres ng balut, balut, balut, balut kayo riyan. Pero kakumpitensya niya ang mga nagdaraang 10 wheeler truck na tinatahi ang kalsada papuntang pier ng Maynila at mga probinsya sa norte ng Luzon. Kahit na wala siyang nakikitang tao ay nagpatuloy siya sa pagsigaw sa Balintawak.

Balut, balut, balut kayo riyan. Ang paulit-ulit niyang sinigaw sa kalaliman ng gabi at kalawakan ng Balintawak. Hanggang sa wakas ay may bumili na rin sa kanya ng balut. Isang umpukan ng mga pulis na nagdidilig ng alak sa kanilang mga lalamunan habang namimingwit ng mga kawatan. Isa, dalawa, tatlo, apat, isang dosena, dalawang dosena—naubos ang balut ni Andres. Sa wakas makakauwi na siya sa kanyang pamilya ng maaga-aga.

“Mga tsip, 300 ho lahat.” Magalang niyang paniningil.

“Anong 300? Hindi ba’t libre ‘to, dahil birthday ngayon ng asawa ko! Tarantado ka pala e.” Pagalit na panunumbat ng isang pulis.

“Hindi po, wala po sa usapan natin yan mga bossing!”

“O eto, makipag-usap ka sa baril ko!”

At umalingawngaw ang isang putok ng baril na wumakwak sa sintido ni Andres. Namayani ang katahimikan sa Balintawak na minsang may boses na sumisigaw ng balut sa kalaliman ng gabi. At ang katahimikan ay nagpatuloy hanggang sa korte—nang magtanong ang hukom,

“May nakakita ba kung paano namatay ang balut vendor?

Liwasang Bonifacio

Nagpaunahan ang tatlong baryang bumagsak sa semento. Muli silang pupulutin at muling ihahagis sa ere. Paulit-ulit ang proseso sa may paanan ng monumento ni Bonifacio. Nanggigitata na ang mga barya, pero tuloy lang ang pusta, tuloy lang ang taya. Tuloy rin lang ang paghagis sa ere at pagsalo ng semento.

Naroon si Mang Emillio at Mang Andres. Magkumpare, minsan nang naging magkakampi laban sa mga dayong umaagaw ng puwesto ng kanilang itinitinda. Palibhasa ubos na ang perang pamusta, mainit na ang ulo ni Mang Emilio, nariyang ang katyaw ay nagiging pasigaw na. Si Mang Andres naman ay determinado sa kanyang kikitain. Aba, pandagdag din ng almusal nila bukas ng kanyang mag-anak ang maduduming barya. Sa wakas nailapag na ni Mang Emilio ang huli nitong sampung piso. At muling lumipad at nagsisirko ang mga barya sa ere at nagpaunahang dumapo sa semento. Kara-kara-kara, pagsusumamo ni Mang Andres. Sa isang iglap mas mayaman na ng singkwenta pesos si Mang Andres kay Mang Emilio.

Biglang dumating si Mang Mariano, at sabog sa ipinagbabawal na gamot. Walang kaabog-abog na itinulak nito si Mang Andres sa paparating na bus ng Saulog na may biyaheng papuntang Maragondon. At muling sumirko ang barya sa ere at nagpaunahang bumaba sa sementong may dugo.

Kartilya

“Pahiram nga ako ng ballpen.” Panawagan ni Alex sa kahit na kaninong tengang nakaririnig sa kanya.

“Kung rebolusyon na pala, kay dali mong mamamatay. Simpleng baril at bala wala ka.” Tugon ni Andrew at saka iniabot ang pulang ballpen.

“Wala ka bang itim?”

“Wala e, pula ang kulay ng panulat ko”

“Hardcore.”

Sa ganitong palitan ng mga diyalogo nagsisimula ang pulong ng mga lider estudyante sa kanilang kinukutaan sa paanan ni Boni sa may Cityhall. Sa kabilang panig ng dambana ni Bonifacio ay may mga kabataan namang abala sa pagbibisikleta, pagpapatalon sa bisikleta at pagiiskate-board at pagpapatalon sa skate-board. Bawat bagsak at tumba ay punla ng sugat sa katawan nila at dilig ng dugo sa aspalto.

Nagpatuloy ang mga lider estudyante sa pagpupulong hinggil sa kondukta ng martsa papuntang embahada sa darating na pagbisita ni Obama. At nagpatuloy din naman ang mga kabataan sa pagbibisikleta at skateboard. Nagpatuloy sa pag-ikot ang pares ng mga gulong na pinapatalon ng mga riders.

Tumalon sa bisikleta ang isang rider at nabatukan siya ng buong bisikleta. Nagtawanan ang mga katropa nito. “Lampa ka pala p’re e.” Patuloy ang kantyawan ng magkakabarkada.

“Mga kasama, bigyan natin ng sampung bagsak ang naging pulong natin ngayon.” Si Andrew habang nilalagyan ng takip ang ballpen.

Biglang may ‘sang pares ng gulong, na may ‘sang pares ng sakay, na may ‘sang pares ng balang pinakawalan sa ‘sang pares ng aktibistang nasa likuran ni Bonifacio. Kinalabit ng putok ang lahat ng nakakalat na batok. At bumagsak ang dalawa sa sampung kasama, pati na rin ang hindi pa natatakpang ballpeng pula.

Global City

“Akin ang lupain ng Taguig” ito ang karatulang nakasulat sa likod ng kahon ng gatas na nakasabit sa leeg ng taong grasang may pulang pantalon. Hinahabol siya ng mga langaw. Kung ito’y mga paru-paro siguro siya siguro ay isang namumukadkad na bulaklak. Pero hindi e. Isa siyang nanlilimahid na taong grasang walang pumapansin. Kung may pumansin man, ito ay para buskain siya at saktan.

Naglalakad siya araw-araw. Sa kahabaan ng kalsada ng Makati at Taguig. Hindi siya tumitigil sa pagsasalita. Inaampon niya ang mga napupulot niyang salita. Yung mga tunog ng makina ng kotse at jeep, yung mga boses sa radyo, yung mga boses sa malalaking LED screen. Lahat yun ay kinokopya niya. Pero nananatiling hindi nabubura sa kanyang bunganga ang mga katagang, AKIN ANG LUPAIN NG TAGUIG.

Namumulot siya ng mga basura sa basurahan. Sa katunayan mas mukha pa siyang basura kesa sa basurahan. Pinupulot niya ang mga bagay na pula. Gaya ng kulay ng kanyang pantalon. Inaari niya ang lahat ng makitang bote ng softdrinks na pula, wrapper ng tsitsirya na pula, panyong pula, basahang pula at marami pang pula. Nang makakita siya ng pitkang pula. Mabilis niya itong pinulot na eksakto namang may mabilis na nakakita sa kanya.

Umulan ng palo, tadyak, suntok, hambalos at ang kanyang mundo ay naging pula. Wala na ang malay niya, pero naririnig pa rin niya ang balita sa radyo: Pormal na ang naging desisyon ng mataas na hukuman na ang lupaing kinatitirikan ng Bonifacio Global City ay lehitimong pag-aari ng Makati City.

Monumento

Litong lito ang babae. Sa suot niyang damit, halatang galing ito ng probinsya at walang alam sa pasikot-sikot sa Maynila. Sukat ba namang tumawid papunta sa Monumento ni Bonifacio. Tinatanaw siya ng mga nagtataasang gusali. Pinagmamataasan siya, para bang nagwiwikang wala kang karapatang pumunta sa Maynila hampaslupa. Dagdag pa ang pagsasalubong ng dalawang tren ng LRT. Hindi na siya mapakali. Hawak niya ang bayong. Hawak niya ang isang malaking bayong. Ibinaba niya ito sa may paanan ni Bonifacio. At saka kumatok sa rebulto ng bayani. Bumukas ito at sinalubong siya ni Andres, Mang Andres, Andrew at ng taong grasa, mabilis siyang pumasok pabalik sa nakaraan.

Nakakurdon na ang buong paligid. Nakakalat na ang mga pulis at ang mga bomb sniffing dog. Lahat umaantabay sa mga mangyayari. Naroon na rin ang mga tanod ng media. Nagkandabuhol-buhol ang trapik. Maging ang mga side walk vendor ay abala rin sa pakikibalita. “May bomba daw”, “Sino kaya ang nag-iwan noon?” “Basta talaga magpapasko e.” Iba-iba ng kuwento. Ibong kumalat ang balita at narinig ng buong sambayanan. Kaya naman isang malaking malaking mata ang bumuka sa gusali ng Sogo. Namumula. Nagtataka at nag-aabang kung anong mayroon sa loob ng bayong. …

Naghihintay… naiinip…

awserhdfitygnuhdijoikpl,pmnliakubvtyctaserpdfuoybhisnjoakpnjipugh6f5dl4s3aaserbdfyatgunhijkoo

Nagtanong ang mata sa kanyang nakita, dahan dahang gumagalaw ang bayong. Nagulat ang mga tao sa kanilang nasisilayan.

awserhdfitygnuhdijoikpl,pmnliakubvtyctaserpdfuoybhisnjoakpnjipugh6f5dl4s3aaserbdfyatgunhijkoo

Muling nagtanong ang malaking mata.

At nasilyan ng mga pulis, ng mga vendor, media at ng malaking malaking mata ang mensahe. At sinuri ito.

Awserhdfitygnuhdijoikp

l,pmnliaku

bvtyctaserpdfuoybhisn

joakpnjipugh6

f5dl4s3aaserbdfyatgunh

ijkoo

Sa gitna ng katahimikan, ngumawa ang isang sanggol na may pulang pajama sa loob ng bayong. Nagpatuloy ang buhay sa Monumento at ang sanggol ay namuhay sa piling ng masa, sa piling ng malaking mata na ngayo’y mulat na at binabasa ang huling bahagi ng koleksiyon ng dagling Boniverso.

karo.dyer

Mabagal ang ikot ng mundo

ng tao, ng paruparo-ng karo,

bayanad kung maglakad

ang sasakyang makupad

dahan dahan

rin ang katahimikan

sa panggantsilyo

ng kalsadang dinaraanan

ang bawat aspalto

ay makahiyang bumubuka

at sumasarado

‘pag nasasagi ng otong islomo

sa isang iglap

may bus na umararo

sa pagong na karo

nawalan daw ng preno

sabi ng pasaherong kuneho

at muling bumilis

ang ikot ng mundo

pamahiin

‘wag ko daw buhatin

ang kabaong ng aking amain

utos ng matandang pamahiin

baka daw may sumunod

na kapamilyang maisapuntod

‘wag daw lilingon

kung nasa prusisyon

dahil ‘pag nagkataon

may libing na naman

sa bagong taon

‘wag daw magwawalis

o maligo ‘pag ala sais

bawal maging malinis

naknampatis

akin na ‘yang pistola

wala ng kasunod si lola

si ama at si Rebecca

dahil sa sunod na prusisyon

pamilya mo naman ang nakapila

kahit hindi mo akayin ang kabaong

ng asindera mong ina

‘wag ka mag-alala

Kasado na ang bala para sa

berdugo mong ama

di kita malilimutan

kumanta na ang istiryo

ng hindi kita malilimutan

at biglang naghagulgulan

ang mga kapamilyang naiwan

bumuo sila

ng ‘sang mahabang pila

ng mga taong nagbibigay halaga

sa malamig na bangkay

na marahan kong inaakay

sa dami nila

mukhang magtatagal pa

bago ang katawang ito’y

maaagnas sa kanilang alaala

biglang huminto ang istiryo

ang makina nama’y nadeliryo

huminto ang gulong-yari ako

nakalimutan ko ang gasolina

ng karong kanilang nirenta

parang domino ang mahabang pila

ng kapamilyang nangungulila

lahat ako’y minumura

anak ng bakang may amnesia

abo

may sunog, walang bumbero

may apoy, hindi naman impyerno

may usok, ba’t walang usisero

mahal ko,

patawarin mo ako

kung wala ako sa piling mo

nang maabo ang ating sityo

bumbero pa man din ako

pero ni ‘sang baso ng tubig

hindi ko sa iyo naidilig

kung kaya lang patayin ang luha

ang apoy na nangunguha

ika’y aking isasalba

kahit paulit ulit pa

ngayong hapon

sa akbay ng ambon

muli kang susungin sa isang pugon

may usok, may apoy, may sunog

sa piling ng sirenang baog

ako’y nahiga sa iyong abo

mamaya lang iisa na uli tayo

‘sandaan

sadaang taon na ako bukas

matikas pa rin at malakas

heto nga’t kaya pang maglakad

sa lilim na araw na magtingkad

ihahatid ko ang busong si Julian

sa kanyang huling himlayan

nitso ang aking sinapupunan

at isinauli na ng mundo

ang lahat ng iniluwal ko

ba’t ba naunahan pa ako

ng mga anak kong sundalo

ba’t ba nandito pa ako sa mundo

di ba dapat nauna na ako

sa pag-ihip ko sa kandila

hihilingin kong maibsan

ang dakila kong pangungulila

nawa sa pagtulog ko

gisingin na ako ni arnulfo

julian, diosdado, leopoldo

mga anak kong sundalo

ded na si idol

sa basbas ng kura paroko

sabay sabay silang humayo

lahat ng paa nag-unahan

palabas ng simbahan

upang masulyapan

ang labi ng idolong

pinakahahangaan

sumigaw ang mikropong

“hinay hinay lang po tayo”

“kailangan ko siyang masilayan”

sabi ng iyaking fan

dumami pa ang matang nag-iiyakan

at biglang dumilim ang kalawakan

umalon ang dagat ng tao

nagkahalohalo

nagkapalit-palit ng braso

nag-iyakan ang mga tao

hindi dahil sa kanilang idolo

kundi sa nagkandabali-baling buto

patay na si delayla

kung ginising mo lang sana ako

bago mo ako pinagkanulo

edi walang gunting na nakabaon

dyan sa bumbunan mo

kung nagtanong ka lang sana

kung anong hairstyle ang maganda

siguro sa’yo na rin ako nagpatina

dyahe dito sa presinto

puro kami kalbo

bruha ka!

Kasalanan mo ‘to

Kung naging matapat ka lang

‘di sana di ko nilagyan

ang ‘yong baso

ng shampoo ng kabayo

salamat sa pagtatayp Samantha Isabelle Adonis

Malaking krimen kaya kung sa gitna ng klase ay bigla akong tumigil sa ginagawa ko at sabihing, “Klase, may I go out?” Awkward naman n’un naisip ko. Ano na lang ang iisipin ng aking mga estudyante, na tumatakas ako sa aking dakilang responsibilidad, na nilulustay ko lang ang binayaran nilang oras ko, na ako ay walang kuwenta at imoral na gurong hindi marunong pahalagahan ang kanilang pagsusumikap na inilalaan sa paaralan para magsunog ng kilay? Ang dami dami ko nang sinabi, pero wala pa naman akong sinasabi. OA lang. Pero ito talaga ang naglalaro sa utak ko nung mga oras na iyon habang may ibang laro naman ang aking sikmura. Naniniwala ako na ang lahat ng diskarteng pantao, kahit yung mga pangguro at iba pang propesyunal ay kayang kayang sirain ng simpleng—TAE.

Kapag binaliktad mo ang salitang tae, eat ang makukuha mo. Hindi ko alam kung may batayan ako dito o ito ay likot lang ng aking imahinasyon. Yun nga kaya ang ugat nun? Kung sa bagay may lohika nga naman kahit paano. Ang bunganga at puwet nga naman ang magkabilang dulo sa linya ng alimentary canal sa loob ng katawan ng tao. Parang Roosvelt Station na kumakain ng kung ano anong tsibog ang bunganga at parang Baclaran Station naman ang puwet na nagluluwal ng mga tae. Tae ang ending ng lahat ng mga pagkaing hindi matutunaw at maisasama sa nutrients sa katawan ng tao. Ito yung mga latak sa lahat ng kinakain natin. Nandyan yung mga papel na nakain natin sa ilalim ng siopao, malunggay na sahog sa alimango sa gata at maging ang mga diyamanteng hikaw at pakete ng droga na ipinalunok sa mga drug mule.

At sobrang lapit din ng tao sa tae. Isang letra lang ang pagitan. O at E. Kung sabagay sobrang lapit nga naman ng katangian ng tao sa tae. Kaya ‘wag na siguro nating pagtawanan ang pagdagsa ng tae ni Jiggy Manicad sa kanyang report. Madumi ang tae, parang tao, madumi rin. Malambot ang tae, gaya rin ng tao, lahat may soft spot. Nasa iyo na nga lang ang paraan kung paano tuklasin ang mga iyon. Parang tae, alam nating malambot pero siguro naman ay hindi pa tayo siraulo para pisil pisilin at pindot pindotin yun para lang mapatunayang malambot nga. Ito yung ilang bagay sa mundo na makita mo pa lang, kahit na hindi mo na hawakan alam mo sa sarili mo na malambot nga. Sapat na sapat dito yung linyang “to see is to believe.” Ang tao rin ay gaya ng tae na matapos gamitin ng lipunan ay basta na lamang ipa-flush ng sistemang lumamon sa kanya. Parang yung kuwento ng mga kontraktwal na janitor. Walang ibang ginawa kundi maglinis ng banyo at kubeta, tiyaking ang lahat ng tae at ihi ay naiflush na at hindi na amoy laman tiyan ng tao ang teritoryo nila. Pero oras na abutan sila ng edad sa trabaho, kasama silang ipa-flush sa mga taeng minsan nilang dinispatya sa kanilang trabaho. TAE-TAO-TAE. Magkaugnay tayo. Niluluwal natin sila, pero minsan, may mga

pagkakataong tayo ang iniluluwal nila sa kahihiyan. Lahat may bahong itinatago—at ito ang akin.

Tumatakbo ako. Mula sa eskuwelahan papunta sa bahay namin. Malayong-malapit. Piso ang bayad sa sikad-sikad (pedicab) Pero wala na akong pera. Hapon pa ako susunduin ng tatay ko. Kailangan ko nang maibuslo ang lahat ng sama ng loob ng tiyan ko. Parang basketbol at nasa akin ang bola. Ginebra ako at kalaban ko ang Alaska. Takbo, takbo, takbo. Hanggang sa nakatawid ako sa halfcourt. Tanaw ko na ang bahay namin. Pero sadyang malalaki ang mga bantay ko. May malaking trak na biglang nagmamaniobra sa may hardware. Yari na. Muling nawala sa paningin ko ang bahay namin. Ramdam ko na ang pagkaubos ng oras. Hawak ko pa rin ang bola. Hindi puwedeng matalo ang Ginebra sa Alaska. Takbo takbo. Hanggang sa nasa may hagdan na ako paakyat sa bahay namin. Pero nakarinig ako ng pito. “Bakit ka umuwi, maghahalfday ka na namang bata ka, napakatamad mo talaga mag-aral” Galit ang tatay ko, pero mas galit ang sikmura ko. At nanaig ang malakremang gatas ng Alaska sa aking puwitan, hita hanggang sa paanan. Dun ko natutunan na wala kang magagawa sa pagtakbo sa buhay.

Grade 2 ako nun. Dahil sa probinsya namin ay kakaunti lamang ang tao, madaling nababalitaan ang ganung tagpo. Natatawa na lang ang tatay ko ‘pag naaalala niya yun. Namimilog daw ang mga mata ko nun. Parang bola daw na sabay na tumatalbog. Tanong niya pa, bakit daw ba hindi na lang ako nag-cr sa school. Naalala ko nun, sobrang baho ng mga CR sa eskwelahan. No match at talagang mahihiya ang baho ng poops ko dun. Isa pa, bali-balita noon na may mga batang napopossess sa CR na yun. At isang isa pa, wala rin namang tubig doon, kaya kung nailabas ko man ang galit ko sa palikurang iyon, habang buhay din akong hindi makakaalis sa inidorong iyon. Baka kaya may mga batang naposses dun dahil sa mga tagpong kagaya nun.

Lumipas ang dalawang taon. Iba na ang bahay namin. Iba na rin ang paaralan ko. Malayong malayo na sa kinagisnan kong isla. Nakatakas na ako sa pagsunod ng mga langaw at bangaw sa nanlilimahid kong kahihiyan noon. Pero gaya ng linyang “history repeats itself”, muli akong sumubo, muling ngumuya, muling lumunok at muling nakipaglaro sa akin ang tiyan ko.

Uwian na namin nun. Mas mainit ang araw na yun kumpara sa mga nagdaang araw. Paanong hindi, e kumagat na ang buwan ng Marso noon. Paubos na ang araw na may pasok. Para sa akin, ang pagpasok sa eskuwela noon ay luho na lamang sa maghapon kong paglalaro, pagnood ng tv at pagtulog. Sigurado na kasi ang pagtuntong ko sa ikalimang baitang. Wala na ring ginagawa sa klase namin kundi maglinis at magharutan. Kaya nabubuhay akong prenteng prente sa bahay namin. Pero isang araw, hindi ko alam kung kaninong kaluluwa ang sumapi sa akin. Gising na ako ng alas singko pa lang ng umaga at naghahanda sa pagpasok.

Hindi ko na maalala ang menu sa canteen nun. Mas naaalala ko pa ang mga putahe sa labas ng paaralan. Yung manggang hilaw na may bagoong, yung santol na may asin, fishball, kikiam, tokneneng, cotton candy, mga candy na korteng pizza, pangil ng bampira at iba pang makukulay na bagay. At sa paniniwala ko, isa sa mga ‘yan ang dumale sa sikmura ko nung araw na yun. Dahil nga ubos ubos biyaya ako, malamang sa alamang, wala nang matitira sa aking pamasahe pauwi. Isa pa, alanganin kasi yung layo/lapit ng bahay namin sa eskwelahan. Yun yung mga distansyang nakapanghihinayang lustayan ng kwatro pesos na pamasahe sa dyip. Pagbaba ko, malayo pa ang lalakarin ko papasok sa subdivision. Kaya nabuo ang pasya-- maglalakad ako.

Sa kalagitnaan ng paglalakad, isang malakas na sipa sa sikmura ang kumawala. Naisip ko—yari, parang déjà vu, parang nangyari na ‘to. Sa isang iglap, muli kong hawak ang bola ng kahihiyan. Para akong de-susing laruan na nagloloko ang baterya, lalakad, tatakbo, tatakbo nang mabilis, lalakad nang mabagal, lalakad nanag mabilis at tatakbo nang mabagal. Anak ng jueteng, ‘pag tumatakbo ako mas nahuhulog, ‘pag naglalakad naman mas dumudulas. Walang lusot. Nasa may kanto na ako ng subdivision namin nang biglang bumulwak ang lahat ng sama ng loob sa akin ng sikmura ko. Guminhawa ang aking pakiramdam. Walang kasing ginhawa. Gumaan ang mabigat kong sikmura. Nasa may tabi ako nun ng karinderya, buti na nga lang at hapon na kaya wala nang mga taong kumakain. Nagtago ako sa may likod nun, at dahan dahan kong inalis ang aking shorts. Ayokong makita ang aking krimen kaya nakapikit kong hinubad ang aking brief. Pero kahit nakapikit ako, naiimagine ko ang itsura ng basura ko. Tagumpay. Nailuwal ko ang aking brief sa tabi ng mga buto ng manok, tinik ng isda, bote ng softdrinks at mumu ng kanin. Mas presko na ang aking pakiramdam. Kusang sumusuot ang hangin sa kaibuturan ng aking salawal at dumarampi sa kalooblooban ng aking pagkalalaki. Ang sarap ng simoy ng hangin nun. Akala ko tapos na ang kalbaryo. Muling sumipa ang sikmura sa ikalawang pagkakataon. Mas marahas yung dagsa ngayon. Lakad-takbo-lakad-takbo. Buti na lang at nahagip ng aking mga mata ang isang lumang poso. Bumulwak na naman siya. Naknamputsa. Pumuwesto ako sa may nguso ng poso at binomba ang braso nito. Buti na lang at may malaking bote ng mineral water na tinagpas ang katawan para maging maliit na balde. Bomba-salok-tae-hugas. Tuloy tuloy lang. Hanggang sa dumagsa na rin ang mga residenteng mag-iigib ng pang-inom, pangsaing at pantimpla sa gatas ng mga bata. Napapapalatak na lang ang mga matatanda habang pinapanood ang aking munting palabas at may mga nagliliparan pang mga masasakit na salita. Tapos na ang giyera at umuwi akong nakayuko sa kahihiyan. Nakasando akong umuwi at ang polo ko ay itinali ko sa aking bewang. Yun ang huling araw na pumasok ako sa ikaapat na baitang. Isang masaklap na araw.

Matagal ding nakisama ang sikmura ko. Matagal ding nagkasundo ang isked niya ng paniningil at ang normal kong buhay. Sinusuyo ko siya sa umaga bago ako pumasok sa eskuwela. At nagpaparomansa naman siya. Nung kolehiyo ako, nalulusutan ko ang mga minsang alanganin niyang paniningil. Kung hindi sa mga CR ng mall, sa CR sa library ng school ako umeerna. Buti na nga lang at naging miyembro ako ng publikasyon, walang malaking perang insentibo, pero ok na yung may palikuran kang matatakbuhan sa oras na nakikipaglaro na itong si sikmura. Mahirap kung sasabihin kong: “sa bahay na lang, unting tiis pa” Hindi biro ang layo ng Maynila at Cavite.

Akala ko nasa edad ang pagtae sa salawal/pantalon. Akala ko exempted na ang mga nasa kolehiyo sa kahihiyan. Para bang yung mannerism ng mga bata sa pag-ihi sa kutson o sa banig, malaking kahihiyan na kung ginagawa mo pa rin ang mga ito nang teen ager ka na. Nagkamali ako.

Umuulan nun. Katatapos lang ng isa sa mga inorganisa kong palihan sa malikhaing pagsulat. Kasama ko ang mga kaibigan ko. Kakain dapat kami sa Pizza Hut—celebration kumbaga. Naglalakad kami sa loob ng mall. Hindi ako mapakali. Parang may kulang. Parang may mali. Parang may bagay na hindi ko nagawa. Bigla. Walang pasabi. Tumakbo ako pabalik sa sakayan ng bus. Sabi ko, kung hindi ko siya maaabutan at hindi ko siya makikita, siguro nga hindi kami ang para sa isa’t isa. At sumagot nga ang Diyos. Nandun siya, nag-aabang ng masasakyan. Nagulat siya—mas nagulat ako. Hanggang ngayon ramdam ko pa rin yung hingal ko nung mga panahon na yun. Pati yung patak ng ulan na humahalo sa pagtagaktak ng aking pawis. Naaamoy ko pa yung alimuom. Damang dama ko rin ang panlilimahid ko. Maging ang amoy niya. Tuwing umuulan, isa ‘to sa mga imaheng nabubuo ng bawat patak ng ulan. Hinatak ko siya at kumain kami sa Mcdo. Ok na ok na yung tagpo e. Sa sobrang pagiging ok nga e, pwede ko na siya ayaing magpakasal. E kumatok bigla ang sikmura ko—nanlumo ako. Gusto kong sumagot na, wala si Emman, tulog, umalis, masakit ang ngipin, masakit ang tiyan, patay na! Pero mapilit e. Parang disconnection notice ng MERALCO at pulis na may warrant of arrest, hindi pupuwedeng tanggihan, hinding hindi puwedeng hindian. Kaya ayun, minadali ang paghigop sa float, ang pagnguya sa fries at ang paglantak sa burger. Nagpapahatid siya sa Recto. Nag-iisip naman ako ng alibi. Dyahe naman kung sasabihin kong, “Honey una ka na! Maghahanap pa ako ng pagtatambakan ng mga punyetang taeng ‘to” o kaya “bye baby! Una ka na a! Natatae pa ang bebe mo e” ang bantot pakinggan. Kinikilabutan ako. Ano kaya ang mensahe ng Diyos sa sitwasyong ito? Matapos kong habulin at maabutan siya, heto’t hinahabol naman ako ng sikmura ko. Karma ba? E bakit sa sikmura pa? Pwede namang masagasaan na lang o kaya maholdap at masaksak— at talagang sa tae na naman ang bagsak ko. Matapos ang unting bolahan, nakasakay na siya ng dyip. Kumaway siya at kumaway din ako. Sa background ko parang may orkestrang umihip ng trumpeta. At ako naman, parang superhero na tumakbo para maghahanap ng lugar na pagpapalitan ng costume.

Lakad-takbo-lakad-takbo-lakad-takbo. Hanap ng mga portable cr. Kahit pa may bayad na limang milyon—ayos na yan. Kung kailan mo sila kailangan tsaka naman sila nagsipagsara. Dinala ako ng aking mga paa at ng tae sa Chinese Garden. Dati dito kami nagpapractice ng mga sabayang pagbigkas para sa mga patimpalak, pero nung gabing ‘yun, sabayang pagbulwak naman ang masasaksihan ng parkeng ito. Nagbayad ako sa entrance ng 50, kahit limang piso lang talaga ang bayad. Sabi ko babalikan ko na lang. Napangiti ang nagbabantay, parang hindi na siya bago sa mga ganitong problema. Lakad-takbo-lakad-takbo. Dumodoble na ang paningin ko.

…

Sapat na ang isang salita para ilarawan ang lahat ng nangyari

—KAPOS.

Sa pinutan ko naidilig ang lahat lahat. Ayoko nang ikuwento ang mga kasunod. Basahin niyo na lang ang maikling kuwentong Hapi Meal. J Siyempre hindi ako yun. Hindi ako kumain sa loob. Pero ang tagpo sa loob ng palikuran sa Chinise Garden ang nagsilbing paanakan ni Castor at ng malinamnam na kare-kare.

Lumabas ako ng classroom at kinatok ang co-teacher ko sa kabilang klase para rumilyebo muna sa akin. Pagkaupo ko sa trono, nanumbalik sa akin ang lahat ng alaala ng pagme-may-i-go-out. Sa mga nabanggit kong kuwentong tae sa itaas, hindi ko pala nagamit ang mga katagang may-i-go-out. Palibhasa kasi sinisingil ako ng sikmura ko ‘pag nasa lugar ako na malayo sa comfort zone—o sa madaling salita, malayo sa banyo. Nung nasa kolehiyo ako, ang ibig sabihin ng may-i-go-out ay pagpunta ng rally sa Mendiola. At sa pasintabing iyon, wala nang katiyakan kung may balikan pa. Bahala na lang umakyat mag-isa ang bag sa pub. Pero ngayong guro na ako, natutunan ko na ang pinakatamang gamit ng linyang may-i-go-out. Sa awa ng poong may kapal, sumakto lang naman ang lahat sa pagkakataong ito. Tingin ko matagal ang pagsasamahan namin ng inidorong ito.

***

Nang manalo ako sa Gawad Emman Lacaba (GEL), sabi ni Froe, co-writer ko sa pub. ‘Pag namatay daw ako, may naisip na raw siyang award giving body para sa pagkilala sa akin—Gawad Emmanuel Barrameda (GEB), kung magkakaanak naman daw ako ng lalake at gagawin kong junior, malamang magiging senior ako. Kaya magiging GEBS, Gawad Emmanuel Barrameda Sr. Ang bantot. Hanggang sa pagkilala hinahabol pa rin ako ng mga erna.

Gaya ng lahat ng tao, isa rin ako sa mga tae ng lipunang ito. Madumi. Kahit sampung beses maligo sa isang araw, nananatiling madumi. Parang tae na kahit ibabad sa alcohol ay hindi mawawalan ng mikrobyo. Tanggapin na natin, kahit gaano pa tayo magmalinis, palagi at palagi pa ring pa rin tayong dudumi—kung saan, yun ang nakakatuwang pag-usapan.

Nagkatumbahan na ang mga bote ng alak.

Larawan si Arturo ng isang tatay na naghahangad lang ng isang pamilyang may anak. Kung pwede lang na sa sinapupunan niya na lamang ipunla ang magiging anak niya at siya na lang ang magdala nito sa loob ng siyam na buwan, malamang ginawa na niya. Pero dahil sa imposible ito, alak na lamang ang araw-gabi niyang ipinampupuno dito.

Sa kanyang sobrang kalasingan naghahalo na ang ingay na likha ng mundong totoo at hindi. Alin ang likha ng mundong totoo at alin ang katha lamang ng kanyang isipan. Sa isang iglap isang malalim na boses ang naghari sa dalawang mundo.